Zakonom o računovodstvu nije propisana obaveza članstva u profesionalnim organizacijama, a ranije stečena profesionalna zvanja mogu se nesmetano koristiti za ispunjavanje uslova iz člana 18. ovog zakona

Dopisom od 21. novembra 2019. godine obratili ste se Ministarstvu finansija (u daljem tekstu: Ministarstvo) sa nekoliko pitanja u vezi sa primenom novog Zakona o računovodstvu („Službeni glasnik RS”, broj 73/19, u daljem tekstu: Zakon) i to:

1. Koje profesionale organizacije iz Srbije imaju status članice Međunarodne federacije računovođa u smislu člana 18. Zakona? 

2. Da li se propisani uslov u pogledu sticanja profesionalnog zvanja ispunjava polaganjem ispita za određeno zvanje i dobijanjem potvrde/sertifikata o stečenom profesionalnom zvanju od profesionalne organizacije – članice Međunarodne federacije računovođa, ili je u pogledu propisane odredbe o sticanju profesionalnog zvanja neophodno ispuniti i neke druge uslove? Drugim rečima, da li Zakon obavezuje lice koje je steklo profesionalno zvanje da postane član profesionalne organizacije, sakuplja bodove po osnovu tzv. kontinuirane edukacije i sl, ili je momentom sticanja profesionalnog zvanja to lice ispunilo uslov u smislu člana 18. stav 2. tačka 3), odnosno stava 6. tačka 3) Zakona?

3. Da li je jednom stečeno profesionalno zvanje trajno za potrebe ispunjavanja uslova iz člana 18. Zakona, odnosno da li lica koja su stekla profesionalna zvanja u skladu sa Zakonom o računovodstvu („Službeni list SRJ”, br. 46/96, 74/99, 22/01 i 71/01) i Zakonom o računovodstvu i reviziji („Službeni list SRJ”, broj 71/02 i „Službeni glasnik RS”, broj 55/04), u smislu odredbe člana 63. Zakona, mogu ta zvanja da koriste kao uslov iz člana 18. Zakona nezavisno od toga što u međuvremenu nisu bili članovi profesionalne organizacije, odnosno nezavisno od toga da li ih je profesionalna organizacija brisala iz svog spiska profesionalnih računovođa (npr. zato što nisu plaćali članarinu toj profesionalnoj organizaciji)?

Imajući u vidu sadržinu dostavljenog zahteva, na osnovu člana 80. Zakona o državnoj upravi („Službeni glasnik RS”, br. 79/05, 101/07, 95/10, 99/14, 47/18 i 30/18 - dr. zakon), Ministarstvo daje sledeće mišljenje:

Zakonom o računovodstvu („Službeni glasnik RS”, broj: 73/19, u daljem tekstu: Zakon), koji stupa na snagu 1. januara 2020. godine, uređuju se obveznici primene ovog zakona, razvrstavanje pravnih lica i preduzetnika, organizacija računovodstva, računovodstvene isprave i vrste poslovnih knjiga, uslovi i način vođenja poslovnih knjiga, Registar pružalaca računovodstvenih usluga, priznavanje i vrednovanje pozicija u finansijskim izveštajima, sastavljanje, dostavljanje i javno objavljivanje finansijskih izveštaja, godišnjeg izveštaja o poslovanju, izveštaja o korporativnom upravljanju, izveštaji o plaćanjima autoritetima vlasti i nefinansijsko izveštavanje, Registar finansijskih izveštaja, Nacionalna komisija za računovodstvo i nadzor nad sprovođenjem odredbi ovog zakona.

Odredbama člana 18. stav 1. Zakona propisano je da u Registar pružalaca računovodstvenih usluga može biti upisano pravno lice, odnosno preduzetnik koje ima dozvolu za pružanje računovodstvenih usluga izdatu u skladu sa ovim zakonom. Dozvolu iz stava 1. ovog člana rešenjem izdaje Komora ovlašćenih revizora pravnom licu pod uslovom da:

1) ima registrovanu pretežnu delatnost za pružanje računovodstvenih usluga;
2) osnivač, odnosno stvarni vlasnik, kao i član organa upravljanja pravnog lica koje ima registrovanu pretežnu delatnost za pružanje računovodstvenih usluga, nije osuđen            pravnosnažnom presudom za krivično delo u smislu zakona kojim se uređuje odgovornost pravnih lica za krivična dela, odnosno ukoliko je osnivač, odnosno vlasnik, kao i član organa upravljanja pravnog lica fizičko lice da nije pravnosnažno osuđeno za krivična dela iz stava 6. tačka 2) ovog člana;
3) ima u radnom odnosu sa punim radnim vremenom najmanje jednog zaposlenog sa profesionalnim zvanjem u oblasti računovodstva ili revizije, koje je stečeno kod profesionalne organizacije članice Međunarodne federacije računovođa.

Odredbama člana 18. stav 5. Zakona propisano je i da u Registar pružalaca računovodstvenih usluga može biti upisan preduzetnik koji ima dozvolu za pružanje računovodstvenih usluga izdatu u skladu sa ovim zakonom. Dozvolu iz stava 5. ovog člana rešenjem izdaje Komora ovlašćenih revizora preduzetniku pod uslovom da:

1) ima registrovanu pretežnu delatnost za pružanje računovodstvenih usluga;
2) nije pravnosnažno osuđivan u smislu člana 16. stav 5. ovog zakona; 
3) ima u radnom odnosu sa punim radnim vremenom najmanje jednog zaposlenog sa profesionalnim zvanjem u oblasti računovodstva ili revizije, koje je stečeno kod profesionalne organizacije članice Međunarodne federacije računovođa ili sam preduzetnik ispunjava ovaj kriterijum.

Prelaznim i završnim odredbama Zakona (član 61.) propisano je da su pravna lica, odnosno preduzetnici koji imaju registrovanu pretežnu delatnost za pružanje računovodstvenih usluga dužni da usklade svoje poslovanje sa odredbama ovog zakona najkasnije u roku od tri godine od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Članom 63. Zakona (prelazne i završne odredbe) utvrđeno je da lica iz člana 18. stav 2. tačka 3) i stav 6. tačka 3) ovog zakona koja su stekla profesionalna zvanja u skladu sa Zakonom o računovodstvu („Službeni list SRJ”, br. 46/96, 74/99, 22/01 i 71/01) i Zakonom o računovodstvu i reviziji („Službeni list SRJ”, broj 71/02 i „Službeni glasnik RS”, broj 55/04), mogu ta zvanja shodno koristiti za ispunjavanje zahteva iz člana 18. stav 2. tačka 3) i stav 6. tačka 3). 

Imajući u vidu navedeno, u nastavku su odgovori na postavljena pitanja iz zahteva:  

1. Trenutno u Republici Srbiji status članice Međunarodne federacije računovođa (International Federation of Accountants – IFAC) u smislu člana 18. Zakona imaju dve profesionalne organizacije i to: Komora ovlašćenih revizora i Savez računovođa i revizora Srbije;

2. Kao što je gore navedeno, Zakonom (član 18. stav 2. tačka 3) i član 18. stav 6. tačka 3)) je propisana obaveza da pravno lice, odnosno preduzetnik koji želi da se profesionalno bavi pružanjem računovodstvenih usluga, ima u radnom odnosu sa punim radnim vremenom najmanje jednog zaposlenog sa profesionalnim zvanjem u oblasti računovodstva ili revizije, koje je stečeno kod profesionalne organizacije članice Međunarodne federacije računovođa, ili sam preduzetnik mora ispunjavati ovaj kriterijum.

Dakle, Zakonom nisu propisani uslovi za sticanje profesionalnih zvanja za fizička lica, već su ti uslovi propisani internim aktima i procedurama profesionalnih organizacija koje su članice IFAC-a i kod kojih se mogu steći profesionalna zvanja u oblasti računovodstva ili revizije. Samim tim, pitanja koja se odnose na polaganje ispita, program za polaganje istih, obavezno članstvo u profesionalnoj organizaciji koja je članica IFAC-a, pohađanje kontinuirane profesionalne edukacije i sl. nisu uređena Zakonom već je o istima neophodno da se zainteresovana lica informišu direktno kod neke od profesionalnih organizacija članica IFAC-a. Ovom prilikom dodatno ukazujemo da, pored navedenih članica IFAC-a u Republici Srbiji, na svetu postoji preko 170 članica Međunarodne federacije računovođa, iz preko 110 različitih zemalja;

3. Odredbama člana 63. Zakona (prelazne i završne odredbe) utvrđeno je da lica iz člana 18. stav 2. tačka 3) i stav 6. tačka 3) ovog zakona koja su stekla profesionalna zvanja u skladu sa Zakonom o računovodstvu („Službeni list SRJ”, br. 46/96, 74/99, 22/01 i 71/01) i Zakonom o računovodstvu i reviziji („Službeni list SRJ”, broj 71/02 i „Službeni glasnik RS”, broj 55/04), mogu ta zvanja shodno koristiti za ispunjavanje zahteva iz člana 18. stav 2. tačka 3) i stav 6. tačka 3). Samim tim, mišljenja smo da lica koja su stekla profesionalna zvanja (kod bilo koje od organizacija ili institucija koje su u to vreme bile zakonima ovlašćene da zvanja izdaju) u periodu važenja pomenutih zakona, mogu ta zvanja nesmetano koristiti za ispunjavanje uslova iz člana 18. stav 2. tačka 3) i stav 6. tačka 3) Zakona.