1. Ovom odlukom bliže se utvrđuju uslovi i način obračuna efektivne kamatne stope, izgled i sadržina obrazaca na kojima se ponuda uručuje korisniku, kao i forma i sadržina obrazaca plana otplate kredita/finansijskog lizinga/isplate depozita i pregleda obaveznih elemenata kredita/finansijskog lizinga/depozita.

2. Pojedini pojmovi, u smislu ove odluke, imaju sledeće značenje:

1) korisnik ima značenje korisnika finansijskih usluga utvrđeno zakonom kojim se uređuje zaštita korisnika finansijskih usluga;

2) diskontovanje je svođenje na sadašnju vrednost svih novčanih tokova, odnosno svih novčanih primanja i svih novčanih izdataka po osnovu korišćenja finansijskih usluga primenom diskontne stope;

3) plan isplate depozita, odnosno otplate kredita/finansijskog lizinga (u daljem tekstu: lizing) je tabelarni pregled svih hronološki prikazanih novčanih tokova (primanja i izdataka) u vezi s položenim depozitom, odnosno primljenim kreditom/lizingom i sastavni je deo ugovora o depozitu, odnosno kreditu/lizingu;

4) učešće kod ugovora o kreditu/lizingu označava novčana sredstva kojima se u određenom iznosu učestvuje u finansiranju.

3. Efektivna kamatna stopa je diskontna stopa iskazana na godišnjoj osnovi, koja izjednačava sadašnju vrednost svih novčanih tokova po osnovu korišćenja finansijskih usluga i koja se, primenom metode pokušaja i linearne interpolacije, izračunava na osnovu sledeće formule:

pri čemu je:

NNTk - neto novčani tok, odnosno razlika između novčanih primanja i novčanih izdataka korisnika u određenom periodu k;

d/t - zbir (1) broja dana od datuma nultog perioda do 31. decembra te godine, kao dela broja dana u godini nultog perioda, (2) broja godina od godine novčanog toka koji se diskontuje do godine nultog perioda ali ne uključujući te dve godine i (3) broja dana od datuma početka novčanog toka koji se diskontuje, kao dela broja dana u godini tog novčanog toka do 31. decembra prethodne godine - izračunat primenom sledećih formula:

dat(0) - datum nultog perioda, a dat(k) - datum perioda u kome je novčani tok koji se diskontuje.

Efektivna kamatna stopa iskazuje se u procentima s dve decimale, uz zaokruživanje druge decimale, i važi na dan obračuna.

Efektivna kamatna stopa je najmanje jednaka ugovorenoj kamatnoj stopi.

Izuzetno od stava 3. ove tačke, kad je efektivna kamatna stopa, obračunata u skladu sa odredbama ove odluke, manja od ugovorene kamatne stope ili ne može da se izračuna (npr. zbog relativno velikog iznosa depozita koji služi kao obezbeđenje kredita u odnosu na iznos tog kredita) - banka je dužna da o tome obavesti korisnika, kao i da pruži objašnjenje zbog čega je efektivna kamatna stopa manja, odnosno zbog čega nema ekonomski smisleno rešenje (npr. kad ima negativnu vrednost ili je nije moguće izračunati).

Za potrebe obračuna efektivne kamatne stope banka i davalac lizinga koriste plan isplate, odnosno planove otplate propisane tač. 14, 15. i 16. ove odluke.

4. Pod novčanim tokovima iz tačke 3. stav 1. ove odluke podrazumevaju se sva novčana primanja i svi novčani izdaci korisnika koji nastaju povodom korišćenja kredita/lizinga, odnosno polaganja depozita, čiji je period nastanka uređen ugovorom, izuzev za kredite/lizinge, odnosno depozite iz tač. od 5. do 10. te odluke, kod kojih se period nastanka i iznos novčanog toka utvrđuju u skladu s tim tačkama.

5. Kod kredita/depozita/lizinga kod kojih su elementi na osnovu kojih se obračunava efektivna kamatna stopa ugovoreni kao promenljivi - za potrebe obračuna ove stope uzima se vrednost tih elemenata na dan ovog obračuna.

6. Kod kredita po kojima korisnik, u skladu sa ugovorom, samostalno odlučuje o dinamici povlačenja sredstava (kreditne linije, dozvoljeno prekoračenje po tekućem računu, kreditne kartice i sl.) - efektivna kamatna stopa izračunava se uz pretpostavku da će ukupan iznos odobrenog kredita biti povučen odmah u celosti.

Kod kredita po kojima korisnik, u skladu sa ugovorom, samostalno odlučuje o dinamici povlačenja sredstava, ali u okviru ugovorom utvrđenih limita koji se odnose na iznose povlačenja i periode u kojima se sredstva povlače - efektivna kamatna stopa izračunava se uz pretpostavku da će sredstva biti povučena na najraniji datum predviđen ugovorom, u iznosu limita utvrđenog ugovorom.

7. Kod kredita/lizinga po kojima su ugovorom predviđene različite kamatne stope za ugovorom utvrđene periode povlačenja sredstava ili iznose korišćenja kredita - efektivna kamatna stopa izračunava se uz pretpostavku da će sredstva biti povučena i korišćena po najvišoj kamatnoj stopi utvrđenoj ugovorom.

8. Kod kredita po kojima korisnik, u skladu sa ugovorom, samostalno odlučuje o iznosu otplate iznad ugovorom utvrđenog minimalnog iznosa (npr. kreditne kartice) - efektivna kamatna stopa izračunava se uz pretpostavku da će iznos otplate biti jednak minimalnom iznosu koji je ugovoren.

9. Kod kredita/lizinga za koje je ugovorom predviđeno više mogućih datuma otplate - efektivna kamatna stopa izračunava se uz pretpostavku da će otplata biti izvršena na najraniji ugovoreni datum.

10. Kod depozita po viđenju, kao i kod kredita kod kojih ugovorom nisu utvrđeni iznos otplate i period na koji se kredit odobrava - efektivna kamatna stopa izračunava se pod pretpostavkom da će depozit biti oročen, odnosno kredit odobren na period od godinu dana i isplaćen, odnosno otplaćen u dvanaest jednakih mesečnih rata.

11. Banka i davalac lizinga su dužni da pri obračunu efektivne kamatne stope u predugovornoj fazi (oglašavanje i ponuda) s pažnjom dobrog privrednika procene iznos svih elemenata na osnovu kojih se obračunava ta stopa a čiji tačan iznos nije poznat u ovoj fazi.

Izuzetno od stava 1. ove tačke, kad se efektivna kamatna stopa obračunava za potrebe oglašavanja, banka nije dužna da procenjuje visinu troškova sporednih usluga koje su uslov za zaključenje ugovora o kreditu/lizingu.

12. Banka i davalac lizinga su dužni da korisniku, pre zaključenja ugovora o depozitu, kreditu/platnim karticama, lizingu, dozvoljenom prekoračenju, odnosno otvaranju i vođenju računa uruče ponudu sačinjenu na odgovarajućem obrascu Priloga 1.

12a. Banka i davalac lizinga dužni su da korisniku uruče ponudu iz tačke 12. ove odluke u dinarima sa fiksnom nominalnom kamatnom stopom, odnosno u slučaju da takav proizvod nemaju ‒ ponudu u dinarima s promenljivom nominalnom kamatnom stopom, osim ako korisnik ne zahteva da mu se usluga ponudi u dinarskoj protivvrednosti strane valute, odnosno u stranoj valuti, u skladu s propisima kojima se uređuje devizno poslovanje.

Ako je korisnik u skladu sa stavom 1. ove tačke zahtevao da mu se ponude ugovor o kreditu ili ugovor o lizingu s promenljivom nominalnom kamatnom stopom i/ili u stranoj valuti ili uz ugovaranje valutne klauzule ‒ banka, odnosno davalac lizinga dužni su da tog korisnika, uz uručivanje ponude iz tačke 12. ove odluke, na odgovarajućem obrascu Priloga 1a obaveste i o rizicima zaduživanja, i to:

‒ o rizicima zaduživanja s promenljivom nominalnom kamatnom stopom i rizicima zaduživanja u stranoj valuti ili uz ugovaranje valutne klauzule – na Obrascu RZ-1;

‒ o rizicima zaduživanja s promenljivom nominalnom kamatnom stopom (kod zaduživanja u dinarima) – na Obrascu RZ-2;

‒ o rizicima zaduživanja u stranoj valuti ili uz ugovaranje valutne klauzule – na Obrascu RZ-3.

12b. Banka i davalac lizinga dužni su da na svojoj internet prezentaciji omoguće obračun anuiteta i prikaz plana otplate kredita, odnosno lizinga u slučaju pojedinačne i zajedničke promene promenljivog elementa nominalne kamatne stope i kursa dinara u bilo kom periodu otplate, kao i da postave vezu ka delu internet prezentacije Narodne banke Srbije sa odgovarajućim kalkulatorima.

13. Banka i davalac lizinga su dužni da korisniku, uz primerak zaključenog ugovora o depozitu/kreditu, dozvoljenom prekoračenju računa, odnosno lizingu, uruče pregled obaveznih elemenata tog ugovora sačinjen na odgovarajućem obrascu Priloga 2.

Banka i davalac lizinga su dužni da korisniku, uz primerak zaključenog ugovora o depozitu (izuzev depozita po viđenju), kreditu, odnosno lizingu, pored pregleda obaveznih elemenata tog ugovora iz stava 1. ove tačke, uruče i plan isplate/otplate sačinjen na odgovarajućem obrascu Priloga 3.

14. U Prilogu 3, Obrazac 1a - PI DEPOZITA popunjava se na sledeći način:

1) u kolonu Period unosi se redni broj perioda nastanka određenog novčanog toka, pri čemu je nulti period - period prvog novčanog toka ili ugovoreni datum uplate depozita, zavisno od toga koji period nastupa ranije, a poslednji period je period poslednjeg novčanog toka;

2) u kolonu Datum dospeća unosi se ugovorom određen datum nastanka određenog novčanog toka, odnosno pretpostavljeni datum nastanka novčanog toka ako ugovorom nije određen datum (prema kalendarskom broju dana u mesecu i 365/366 dana u godini);

3) u kolonu Uplata depozita unosi se iznos depozita (odnosno dela depozita) koji se uplaćuje na račun banke;

4) u kolonu Propisi u korist korisnika upisuju se iznosi sredstava koje banka obračunava u korist korisnika i pripisuje depozitu (npr. iznos pripisane kamate, bonusi tokom trajanja ili produženja depozita i sl.);

5) u kolonu Izdaci u vezi s depozitom upisuju se druge uplate koje korisnik izvršava u skladu sa ugovorom a koje se ne pripisuju depozitu (npr. naknada za obradu zahteva, naknada za vođenje računa i sl.);

6) u kolonu Drugi izdaci u vezi s depozitom upisuju se zaduženja korisnika koja se obustavljaju na teret depozita (npr. obustava naknade za vođenje računa, poreske obaveze i sl.);

7) u kolonu Isplata depozita upisuje se iznos depozita koji se isplaćuje korisniku;

8) u kolonu Isplata kamate upisuje se iznos kamate koja se isplaćuje korisniku;

9) u kolonu Druge isplate unose se druge isplate koje banka isplaćuje korisniku na osnovu ugovora o depozitu (npr. isplata premije na depozit uslovljena ispunjenjem određenih uslova i slične isplate);

10) u kolonu Stanje depozita upisuje se stanje depozita u određenom periodu;

11) u kolonu Opis unosi se kratak opis novčanog toka u određenom periodu;

12) u kolonu Neto novčani tok unosi se novčani tok koji predstavlja razliku zbira podataka iz kolona 3, 5 i 6 i zbira podataka iz kolona 7, 8 i 9 u određenom periodu;

13) u kolonu Diskontovani neto novčani tok unosi se iznos diskontovanja neto novčanog toka iz kolone 12, koji se izračunava primenom sledeće formule:

NNTk - neto novčani tok u određenom periodu k,

EKS - stopa koja u diskontnom faktoru označava efektivnu kamatnu stopu;

14) u rubrici Ukupno, u koloni 13, sabiraju se svi diskontovani neto novčani tokovi iz pojedinih perioda, čiji rezultat mora biti nula.

15. U Prilogu 3, Obrazac 1b - PO KREDITA popunjava se na sledeći način:

1) u kolonu Period unosi se redni broj perioda nastanka određenog novčanog toka, pri čemu je nulti period - period prvog novčanog toka ili ugovoreni datum stavljanja kredita na raspolaganje, zavisno od toga koji period nastupa ranije, a poslednji period je period poslednjeg novčanog toka;

2) u kolonu Datum dospeća unosi se ugovorom određen datum nastanka određenog novčanog toka, odnosno pretpostavljeni datum nastanka novčanog toka ako ugovorom nije određen datum (prema kalendarskom broju dana u mesecu i 365/366 dana u godini);

3) u kolonu Isplata kredita unosi se iznos kredita, odnosno iznos tranše koja se isplaćuje na određeni datum, ne uključujući iznos učešća po kreditu;

4) u kolonu Druge isplate unose se druge isplate koje banka izvršava korisniku u vezi sa zaključenim ugovorom o kreditu (npr. preplaćene kamate i sl.);

5) u kolonu Anuitet unosi se iznos ugovorenog anuiteta koji se uplaćuje u određenom periodu;

6) u kolonu Uplata glavnice unosi se deo anuiteta koji se odnosi na otplatu glavnice;

7) u kolonu Uplata kamate unosi se deo anuiteta koji se odnosi na uplatu kamate, kao i iznos interkalarne kamate;

8) u kolonu Druge uplate/troškovi unose se iznosi koje korisnik kredita plaća povodom korišćenja kredita na osnovu zaključenog ugovora o kreditu, i to:

- troškovi obrade zahteva,

- troškovi puštanja kredita u tečaj,

- godišnja provizija na ime naknade za administriranje kredita,

- naknade na neiskorišćeni deo okvirnog kredita,

- iznos premije osiguranja, ako je osiguranje uslov za korišćenje kredita,

- troškovi otvaranja i vođenja računa koji su uslov za odobravanje kredita,

- drugi troškovi u vezi sa sporednim uslugama koje su uslov za korišćenje kredita a koje snosi korisnik (npr. fiksna provizija na ime naknade za obradu zahteva za osiguranje, troškovi izdavanja izvoda iz registra nepokretnosti, troškovi procene vrednosti nepokretnosti i pokretnih stvari, troškovi overe založne izjave, troškovi upisa založnog prava - hipoteke, troškovi uvida u bazu podataka o zaduženosti korisnika i dr.);

9) u kolonu Stanje kredita unosi se stanje kredita u određenom periodu;

10) u kolonu Tokovi novčanog depozita (kolateral) unose se svi novčani tokovi u vezi s depozitom koji je korisnik položio u skladu sa ugovorom o kreditu (uplata i isplata depozita, kao i kamate u vezi s depozitom), pri čemu se uplate depozita, kao i obračunate kamate u vezi s depozitom, prikazuju s pozitivnim predznakom, a isplata depozita i pripadajuće kamate s negativnim predznakom;

11) u kolonu Opis unosi se kratak opis novčanog toka u određenom periodu;

12) u kolonu Neto novčani tok unosi se razlika zbira podataka iz kolona 6, 7, 8 i 10 i zbira podataka iz kolona 3 i 4 u određenom periodu, koja može imati pozitivan ili negativan predznak;

13) u kolonu Diskontovani neto novčani tok unosi se iznos diskontovanja neto novčanog toka iz kolone 12, koji se izračunava primenom sledeće formule:

NNTk - neto novčani tok u određenom periodu k,

EKS - stopa koja u diskontnom faktoru označava efektivnu kamatnu stopu;

14) u rubrici Ukupno, u koloni 13, sabiraju se svi diskontovani neto novčani tokovi iz pojedinih perioda, čiji rezultat mora biti nula.

U kolonu Druge uplate/troškovi (kolona 8) Obrasca 1b - PO KREDITA ne unose se:

- troškovi nastali zbog nepoštovanja ugovornih odredaba (zatezne kamate, penali i dr.);

- troškovi vođenja računa ako je korisnik pre podnošenja zahteva za kredit već imao otvoren račun u banci;

- troškovi u vezi s kupovinom robe nastali nezavisno od toga da li se plaćanje vrši gotovinski ili na drugi način;

- poštarina, troškovi telegrama i telefaksa i slični troškovi:

- troškovi overe dokumentacije (osim overe založne izjave).

16. U Prilogu 3, Obrazac 1v - PO LIZINGA popunjava se na sledeći način:

1) u kolonu Period unosi se redni broj perioda nastanka određenog novčanog toka, pri čemu se pretpostavlja:

- da preuzimanje predmeta lizinga, koje vrši korisnik - primalac lizinga, predstavlja njegov novčani priliv u visini iznosa neto finansiranja,

- da nulti period predstavlja period u kome nastaje prvi novčani tok,

- da novčani priliv primaoca lizinga uvek nastaje u nultom periodu;

2) u kolonu Datum dospeća unosi se tačan datum dospeća (prema kalendarskom broju dana u mesecu i 365/366 dana u godini);

3) u kolonu Iznos neto finansiranja unosi se novčani priliv primaoca lizinga u skladu s pretpostavkama iz odredbe pod 1) ovog stava;

4) u kolonu Rata lizing naknade unosi se iznos rate lizing naknade koju primalac lizinga uplaćuje davaocu lizinga u određenom periodu;

5) u kolonu Amortizovana vrednost predmeta lizinga unosi se deo rate lizing naknade iz određenog perioda koji se odnosi na otplatu iznosa neto finansiranja, pri čemu poslednji period u ovoj koloni sadrži i preostalu vrednost predmeta lizinga ako je ona predviđena ugovorom o lizingu;

6) u kolonu Kamata unosi se deo rate lizing naknade iz određenog perioda koji se odnosi na kamatu;

7) u kolonu Druge uplate unose se iznosi koje primalac lizinga plaća povodom korišćenja lizinga na osnovu zaključenog ugovora, i to:

- troškovi odobrenja (obrade zahteva),

- porez na dodatu vrednost obračunat na troškove odobrenja (obrade zahteva),

- porez na dodatu vrednost obračunat na kamatu sadržanu u lizing naknadi,

- troškovi interkalarne kamate,

- porez na dodatu vrednost obračunat na troškove interkalarne kamate,

- troškovi upisa ugovora o lizingu u registar finansijskog lizinga s porezom na dodatu vrednost,

- troškovi naknade za opciju otkupa predmeta lizinga,

- iznos premije osiguranja, ako osiguranje predstavlja uslov za korišćenje lizinga,

- drugi troškovi koji nastaju u toku realizacije posla lizinga (npr. troškovi uvida u bazu podataka o zaduženosti korisnika i dr.);

8) u kolonu Neamortizovana vrednost predmeta lizinga unosi se neotplaćeni deo iznosa neto finansiranja;

9) u kolonu Opis unosi se kratak opis novčanog toka u određenom periodu;

10) u kolonu Neto novčani tok unosi se novčani tok koji se sastoji od razlike zbira podataka iz kolona 5, 6, i 7 i podataka iz kolone 3 u određenom periodu;

11) u kolonu Diskontovani neto novčani tok unosi se diskontovani iznos neto novčanog toka iz kolone 10, koji se izračunava primenom sledeće formule:

NNTk - neto novčani tok u određenom periodu k,

EKS - stopa koja u diskontnom faktoru označava efektivnu kamatnu stopu;

12) u rubrici Ukupno, u koloni 11, sabiraju se svi diskontovani neto novčani tokovi iz pojedinih perioda, čiji rezultat mora biti nula.

U kolonu Druge uplate (kolona 7) Obrasca 1v - PO LIZINGA ne unose se:

- troškovi nastali zbog nepoštovanja ugovornih odredaba (zatezne kamate, penali i dr.);

- poštarina, troškovi telegrama i telefaksa i slični troškovi;

- troškovi overe dokumentacije.

17. Prilozi iz ove odluke odštampani su uz tu odluku i njen su sastavni deo.

17a. Ako je korisnik pokazao interesovanje za ugovor o kreditu koji nudi drugi pružalac platnih usluga ili izdavalac elektronskog novca, odredbe ove odluke koje se primenjuju na banke – primenjuju se i na druge pružaoce platnih usluga i izdavaoce elektronskog novca.

18. Danom početka primene ove odluke prestaje da važi Odluka o načinu i postupku sprovođenja opštih uslova poslovanja koje banka primenjuje u odnosu s klijentima fizičkim licima („Službeni glasnik RS", broj 74/09) i Uputstvo za sprovođenje Odluke o načinu i postupku sprovođenja opštih uslova poslovanja koje banka primenjuje u odnosu s klijentima fizičkim licima („Službeni glasnik RS", broj 74/09).

19. Ova odluka stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku RS", a primenjuje se od 5. decembra 2011. godine.

4. Ova odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srbije”, a primenjuje se od 1. januara 2019. godine.