Ovim smernicama se bliže uređuju kriterijumi i način određivanja visine iznosa koji se plaća na osnovu mere zaštite konkurencije i procesnog penala, način i rokovi njihovog plaćanja, propisani Zakonom o zaštiti konkurencije ("Službeni glasnik RS" br. 51/2009, u daljem tekstu: Zakon) i Uredbom o kriterijumima za određivanje visine iznosa koji se plaća na osnovu mere zaštite konkurencije i procesnog penala, načinu i rokovima njihovog plaćanja i uslovima za određivanje tih mera ("Službeni glasnik RS" br. 50/2010, u daljem tekstu: Uredba).

Savet Komisije donosi ove smernice radi usklađivanja sa Zakonom i Uredbom, a u cilju ujednačavanja svoje prakse, čime se ostvaruje jednako postupanje u istim ili sličnim situacijama prema svim učesnicima na tržištu - strankama u postupku pred Komisijom, kao i u cilju transparentnosti u postupanju Komisije. Iako nemaju snagu podzakonskog akta, ovim smernicama se učesnici na tržištu u napred mogu upoznati sa stavom Komisije o primeni predmetnih odredbi Zakona i Uredbe, te se u tom smislu smernicama ostvaruje i opšta prevencija povrede konkurencije.

1. Visina iznosa određuje se tako što se osnovni iznos koriguje primenom ostalih kriterijuma, kao i primenom olakšavajućih okolnosti utvrđenih Uredbom i preciziranih ovim smernicama, pri čemu ukupan iznos mere zaštite konkurencije ne može preći maksimalni iznos koji se plaća na osnovu mere zaštite konkurencije propisan članom 68. stav 1. Zakona, odnosno 10% od ukupnog godišnjeg prihoda.

Osnovni iznos određuje se množenjem polazne osnove sa faktorom težine povrede, a nakon toga faktorom trajanja povrede.

- Polazna osnova - faktor 1

- Težina povrede - uticaj povrede na konkurenciju na relevantnom tržištu

Prema težini povrede konkurencije se razvrstavaju na:

- veoma teške povrede konkurencije u koje se ubrajaju: restriktivni sporazumi kojima se neposredno ili posredno utvrđuju kupovne ili prodajne cene ili drugi uslovi trgovine; restriktivni sporazumi o kolektivnom bojkotu konkurenata; restriktivni sporazumi o podeli tržišta ili izvora nabavki, uključujući restriktivne sporazume ponuđača - konkurenata u postupku javnih nabavki; oblici zloupotrebe dominantnog položaja koje imaju za cilj ili posledicu neposredno ili posredno nametanje nepravične kupovne ili prodajne cene ili drugih nepravičnih uslova poslovanja i/ili isključenje konkurenata sa tržišta; oblici zloupotrebe dominantnog položaja kojima se ograničava proizvodnja, tržište ili tehnički razvoj;

- teže povrede konkurencije u koje se ubrajaju horizontalni restriktivni sporazumi koji se ne kvalifikuju kao veoma teške povrede konkurencije i oblici zloupotrebe dominantnog položaja, poput primene nejednakih uslova poslovanja ili vezane trgovine, koji se ne kvalifikuju kao veoma teške povrede konkurencije;

- lakše povrede konkurencije u koje se ubrajaju vertikalni restriktivni sporazumi koji nisu direktno usmereni na cene ili uslove prodaje, sprovedena koncentracija za koju nije izdato odobrenje za sprovođenje u smislu člana 65. Zakona, kao i koncentracija koja je sprovedena suprotno obavezi prekida u smislu člana 64. Zakona.

Faktor težine povrede:

- veoma teške povrede konkurencije - od 2 do 3,

- teže povrede konkurencije - od 1 do 2,

- lakše povrede konkurencije - 1.

- Trajanje povrede

U pogledu trajanja povrede, Komisija uzima u obzir period za koji se rešenjem utvrđuje povreda konkurencije.

Faktor trajanja povrede:

- povrede kratkog trajanja (do jedne godine) -1

- povrede srednjeg trajanja (od jedne do tri godine) - od 1 do 2,

- povrede dugog trajanja (više od tri godine) - od 2 do 3,33.

2. Osnovni iznos se može korigovati primenom ostalih kriterijuma za određivanje visine iznosa mere zaštite konkurencije, čije postojanje je utvrđeno u u postupku. Ovo pri tom ne znači da će Komisija u svakom postupku utvrđivati postojanje svih ovih kriterijuma, već znači da će Komisija vrednovati kriterijume koje utvrdi u postupku, na način koji se dalje obrazlaže.

Osnovni iznos može se uvećati vrednošću faktora od 1,1 do 1,9, naročito za sledeće kriterijume, i to pojedinačno za svaki utvrđeni kriterijum:

- namera učesnika na tržištu da izvrši povredu konkurencije, posebno kod restriktivnih sporazuma iz čl. 14. st. 2. Zakona, koji su izuzeti od de minimis pravila;

- povrat učesnika na tržištu;

- podstrekavanje drugih učesnika na tržištu na vršenje radnji koje za cilj ili posledicu imaju ili mogu da imaju značajno ograničavanje, narušavanje ili sprečavanje konkurencije;

- odbijanje saradnje u postupku utvrđivanja povrede konkurencije;

- sprečavanje i/ili ometanje sprovođenja radnji Komisije u postupku utvrđivanja povrede konkurencije.

Izuzetno, osnovni iznos uvećava se faktorom 2, u slučaju kada je učesnik na tržištu ponovio radnju povrede konkurencije koja je istovrsna sa radnjom zbog koje je već izrečena mera zaštite konkurencije (istovrsni povrat). Pod istovrsnim povratom podrazumeva se ponavljanje radnje povrede, kako su definisane tačkama od 1-5 drugog stava čl. 10. Zakona, kao i definisane tačkama od 1-4 drugog stava čl. 16. Zakona.

Osnovni iznos se može umanjiti vrednošću faktora od 1,1 do 1,9 naročito za sledeće kriterijume koji imaju karakter olakšavajućih okolnosti i to pojedinačno za svaki utvrđeni kriterijum:

- nehatna povreda konkurencije, kada je učesnik na tržištu izvršio radnju povrede konkurencije, svestan da tom radnjom može povrediti konkurenciju, ali je olako držao da do toga neće doći, ili kada nije bio svestan da svojom radnjom može povrediti konkurenciju, ali je prema okolnostima po kojima je radnju preduzeo i s obzirom na svoja svojstva, bio dužan i mogao biti svestan te mogućnosti;

- izrazito kratkotrajna povreda konkurencije (manje od 6 meseci) ili sasvim neznatna povreda konkurencije, ili su izostale štetne posledice povrede konkurencije ili da povreda nije većeg obima;

- obustavljanje radnji, svih ili pojedinih, koje predstavljaju povredu konkurencije, pre saznanja učesnika da je povreda otkrivena ili odmah nakon prve procesne radnje koju je preduzela Komisija u skladu sa Zakonom;

- preduzimanje mera za otklanjanje posledica učinjene povrede kojima su u bitnoj meri otklonjene nastale posledice, pri čemu će Komisija posebno imati u vidu izjašnjenje drugih učesnika na tržištu, kao i drugih regulatornih tela odnosno državnih organa i organizacija;

- dobrovoljna saradnja učesnika sa Komisijom u cilju bržeg, efikasnijeg i ekonomičnijeg okončanja postupka, otklanjanja posledica povrede ili otkrivanja ili dokazivanja povreda drugih učesnika.

Iznosi uvećanja osnovnog iznosa po osnovu drugih kriterijuma kao i iznosi smanjenja po osnovu kriterijuma koji imaju karakter olakšavajućih okolnosti (olakšavajućih kriterijuma), određuje se prema formuli koja glasi:

iznos uvećanja/smanjenja za kriterijum = (osnovni iznos X faktor za kriterijum) - osnovni iznos

Formula za izračunavanje visine konačnog iznosa glasi:

MZK = (osnovni iznos + ukupan iznos za ostale kriterijume) - ukupan iznos za olakšavajuće kriterijume odnosno

MZK = (polazna osnova x faktor težine povrede x faktor trajanja povrede + ukupan iznos za ostale kriterijume) - ukupan iznos za olakšavajuće kriterijume

Ako u postupku nisu utvrđeni ostali kriterijumi, kao ni olakšavajuće okolnosti, visina konačnog iznosa je jednaka visini osnovnog iznosa.

Izračunata visina konačnog iznosa predstavlja procenat od ukupnog godišnjeg prihoda učesnika na tržištu ili oblika udruživanja učesnika na tržištu utvrđenog u skladu sa čl. 7. Zakona.

Prilikom određivanja visine iznosa mere procesnog penala, Komisija primenjuje kriterijume propisane članom 57. stav 2. Zakona, druge kriterijume propisane Uredbom, kao i sledeće kriterijume:

- značaj naloženog postupanja za ishod postupka,

- ponavljanje istog ili sličnog ponašanja u istom ili nekom drugom postupku pred Komisijom,

- težina i značaj povrede konkurencije koja se utvrđuje u postupku.

Prilikom određivanja visine iznosa mere procesnog penala, polazna osnova je 500 EUR, kao minimalni iznos propisan čl. 70. Zakona.

Iznos polazne osnove može se uvećati na sledeći način i pod sledećim uslovima:

- množenjem sa faktorom određenim po osnovu značaja naloženog postupanja za ishod postupka, i to ako naloženo postupanje ima veći značaj za ishod postupka - najviše do 2, i ako naloženo postupanje ima presudan uticaj na vođenje i okončanje postupka (tako da odluka ne bi bila ista) - od 2 do 3;

- množenjem sa faktorom određenim po osnovu ponavljanja istog ili sličnog ponašanja u tom postupku pred Komisijom, odnosno u drugom postupku pred Komisijom koje je sankcionisano merom procesnog penala, koji ima vrednost od 2 do 3;

- množenjem sa faktorom određenim po osnovu namere ometanja ili sprečavanja vođenja postupka, koji ima vrednost od 2 do 3, ako Komisija proceni da takva namera postoji, prema okolnostima konkretnog slučaja i ranijeg istog ili sličnog postupanja.

Konačna visina iznosa mere procesnog penala za svaki dan ponašanja suprotno nalogu Komisije odnosno nepostupanje po nalogu, određuje se zbrajanjem osnovnog iznosa i iznosa određenih primenom ostalih faktora, pri čemu ovaj iznos ne može biti veći od 5.000 EUR po danu.

Ukupan novčani iznos koji je učesnik na tržištu u obavezi da plati po osnovu mere procesnog penala (UMPP) određuje se tako što se konačna visina iznosa mere procesnog penala, množi sa brojem dana ponašanja suprotno nalogu Komisije odnosno nepostupanje.

Formula za izračunavanje ukupnog novčanog iznosa po osnovu mere procesnog penala glasi:

UMPP = konačna visina iznosa mere procesnog penala po danu x broj dana ponašanja suprotno nalogu Komisije odnosno nepostupanje po nalogu Komisije

odnosno

UMPP = [osnovni iznos + (osnovni iznos x faktor značaja naloženog postupanja) + (osnovni iznos x faktor ponavljanja povrede) + (osnovni iznos x faktor namere ometanja ili sprečavanja vođenja postupka)] x broj dana ponašanja suprotno nalogu Komisije odnosno nepostupanje po nalogu Komisije.

Prilikom određivanja roka za plaćanje iznosa mere zaštite konkurencije i procesnog penala Komisija uzima u obzir finansijsku snagu učesnika na tržištu kome je određena konkretna mera.

Mere zaštite konkurencije i procesnog penala plaćaju se u celosti. U slučajevima i pod uslovima propisanim Zakonom i Uredbom, po predlogu stranke, Komisija izuzetno može odobriti plaćanje iznosa mere zaštite konkurencije u ratama.

Učesnici na tržištu su dužni da Komisiji dostave dokaze o izvršenoj obavezi uplate iznosa mere zaštite konkurencije, odnosno procesnog penala, odmah po izvršenoj uplati, a najkasnije u roku od pet radnih dana od dana izvršene uplate. Ako je Komisija odobrila plaćanje iznosa mere zaštite konkurencije u ratama, učesnici su u obavezi da u istom roku dostave dokaze o uplati svake pojedine rate.

Ukoliko učesnik na tržištu ne ispuni u ostavljenom roku obavezu po osnovu mere zaštite konkurencije ili procesnog penala, ili ne dostavi dokaz o tome, Komisija inicira postupak prinudne naplate u skladu sa pravilima o prinudnoj naplati poreza.

Ove smernice stupaju na snagu danom donošenja.

Stupanjem na snagu ovih smernica, prestaju da važe prethodne.